İstanbul, 28 Ekim (Hibya) - ABD'li yetkililerin, Çin'in daha geniş kapsamlı bir ticaret anlaşmasının parçası olarak kritik minerallerin ihracatına kontrollerin getirilmesini erteleyeceğini beklediklerini açıklamaları sonrası, ABD'de borsaya kote nadir toprak madencilik şirketlerinin hisseleri Pazartesi günü keskin düştü.
Critical Metals erken işlemlerde yüzde 17'nin üzerinde değer kaybetti, USA Rare Earth yüzde 12, MP Materials yüzde 7,3 ve Trilogy Metals yüzde 15 değer kaybetti. Energy Fuels ve NioCorp Developments ise sırasıyla yüzde 14,7 ve yüzde 9,5 düşüşle işlem gördü.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Pazar günü, Washington ve Pekin'in Çin mallarına yüzde 100'lük yeni bir ABD gümrük vergisi uygulanmasını önlemek için bir anlaşmaya varmasının beklendiğini ve Pekin'in nadir toprak ihracatına sıkı kontroller getirmeyi erteleyeceğini söyledi.
Bessent'in açıklamaları, Çin lideri Xi Jinping ile ABD Başkanı Donald Trump arasında Perşembe günü yapılacak olan önemli toplantı öncesinde geldi. Trump Pazartesi günü, ABD ve Çin'in bir ticaret anlaşması “imzalayacaklarını” söyledi. Bir haftalık Asya gezisi kapsamında Japonya'ya giderken Air Force One uçağında konuşan Trump, “Başkan Xi'ye büyük saygı duyduğunu” söyledi.
ABD Başkanı daha önce, 1 Kasım'dan itibaren Çin'den yapılan ithalata yüzde 100 oranında yeni gümrük vergisi uygulamakla tehdit etmiş ve Beyaz Saray'ın “her türlü kritik yazılım”a da ihracat kısıtlamaları getireceğini eklemişti.
Çin ise bu ayın başlarında nadir toprak elementleri ihracatını kısıtlamak için yeni bir çerçeve açıkladı. Bu hamle, Batı'ya yönelik sert bir uyarı olarak görüldü ve Pekin ile Washington arasındaki güvensizliğin derinleştiğinin bir yansıması olarak değerlendirildi.
Çin'in kritik mineraller tedarik zincirinin tartışmasız lideri olduğunu vurgulayan uzmanlara göre, madenlerinden dünya nadir toprak elementleri arzının yaklaşık yüzde 70'ini üreten ve yüzde 90'ını işleyen Çin, bu malzemeleri diğer ülkelerden ithal edip rafine ediyor:
“Detaylar hala sınırlı ve Trump-Xi görüşmesi gerçekleşene kadar hiçbir şey kesinleşmeyecek. Ancak, Çin'in nadir toprak ihracat kontrollerini bir yıl boyunca tamamen ertelemesi muhtemel olduğundan, yeni bir ateşkes neredeyse kesin gibi görünüyor. Bu, lisans verme anlaşması alternatifinden daha iyi bir seçenek.”
